Prepositions of time – Zaman bildirən sözönləri

Sözönləri qısa sözlərdir (on, in, to), adətən isimlərin, bəzi hallarda isə cerund fellərin önündə işlənir.

Hətta İngilis dilini ən yaxşı bilən qeyri-ingilislər də sözönləri ilə bağlı çətinlik çəkir, belə ki, onların birə-bir tərcüməsi demək olar ki, mümkün deyil. Hər hansı bir sözönü cümlədəki kontekstdən (şəraitdən) asılı olaraq müxtəlif cür tərcümə oluna bilər.

İngilis dilində sözönlərinin hansının nə zaman və harada işlənə biləcəyinə dair konkret bir qayda yoxdur. Sözönlərini öyrənmənin ən yaxşı yolu onları lüğətlərdə araşdırmaq, ingilis dilində çoxlu (ədəbiyyat) mütaliə etmək və mümkün olduqca çox sayda sözönlü frazalar (söz birləşmələri)əzbərləməkdir

Aşağıdakı cədvəl sizə ingilis dilində ən işlək sözönlərinin istifadəsinə dair ipucları verə bilər:

Prepositions of time – Zaman bildirən sözönləri

Preposition - Sözönü	Usage – İşlənməsi	Example – Nümunəsi
on	days of the week or a month – zaman həftənin və ya ayın bir günü ilə, və ya konkret bir günlə ifadə olunduqda	on Monday -  birinci gün, on June 5 - iyunun 5-də
in	months, seasons, time of day, year after a certain period of time (when?) – zaman günün çağları ilə (səhər, günorta, axşam), ayla, fəsillə, illə və ya konkret bir müddət dilimi ilə ifadə olunduqda	in August / in winter – Avqustda\qışda in the morning – səhər-səhər in 2006 – 2006-da in an hour – bir saata\saatdan sonra in 15 minutes – 15 dəqiqəyə\dəqiqədən sonra
at	for night,  weekend or a certain point of time (when?) – zaman gecə vaxtı ilə, həftə sonu ilə, və ya saatla ifadə olunduqda	at night – gecə at the weekend – həftə sonunda at half past nine - saat 10-un yarısında
since	from a certain point of time (past till now) – müəyyən bir zamandan bəri (keçmişdən indiyədək)	since 1980 – 1980-cı ildən bəri
for	over a certain period of time (past till now) – müəyyən bir müddət üçün (keçmişdən indiyədək və indidən gələcəyə)	for 2 years – 2 il\ildir ki\illiyinə
ago	a certain time in the past – müəyyən bir zaman kəsiyindən əvvəli, keçmişi ifadə etdikdə (indidən keçmişə)	2 years ago – 2 il əvvəl
before	earlier than a certain point of time – müəyyən bir tarixdən\vaxtdan\hadisədən əvvəli ifadə etdikdə	before 2004 – 2004-dən əvvəl before you came – sən gəlməzdən əvvəl
to	telling the time – saatı söyləyərkən “qalmaq” mənasında	ten to six (5:50) – altıya 10 dəq. qalmış
past	telling the time – saatı söyləyərkən “keçib” mənasında	ten past six (6:10) – saat 6:10-dur və ya 6-dan 10 dəq. keçib
from / to / till	marking the beginning and end of a period of time – müəyyən bir zaman kəsiyinin başlanğıcını və sonunu bildirərkən	from Monday to/till Friday – 1-5 günlər arası\1-ci gündən 5-ci günədək
till / until	in the sense of how long something is going to last – bir hal və ya hərəkətin nə qədər davam edəcəyini bildirərkən	He is on holiday until Friday. – O cümə gününədək məzuniyyətdədir.
by	in the sense of at the latest – bir hal və ya hərəkətin baş verəcəyi və ya bitəcəyi ən gec vaxtı\tarixi bildirərkən up to a certain time – bir işin müəyyən bir vaxtadək görüldüyünü\görüləcəyini bildirmək mənasında	I will be back by 6 o’clock.- Ən geci saat 6-da qayıdıram. By 11 o'clock, I had\will have read five pages – Saat 11-dək 5 səhifə oxumuşdum\oxumuş olacam.