CONFUSİNG WORDS - KARIXDIRICI SÖZLƏR

                                        

FUN -- FUNNY

“Fun” nitq hissəsi kimi isimdir. Bizim həzz aldığımız, bizi məmnun edən, əyləndirən bir əşya, hadisə və ya insandır və dilimizə əsasən “əyləncə” kimi çevrilir.

Məsələn:

• Going to the park with friends is fun – Dostlarla parka getmək xoşdur\əyləncədir.
• Have fun! – Gözəl əyləncələr arzulayıram!

“Funny” isə nitq hissəsi olaraq sifətdir. Gülüş doğuran bir əşya, hadisə və ya insan barəsində işlədilir və dilimizə əsasən “gülməli”, “məzəli” və ya “baməzə” kimi çevrilir.

Məsələn:

• He is a really funny man – O həqiqətən baməzə bir adamdır
• İt is not funny, don’t laugh! – Bu gülməli deyil, gülməyin!

LAY -- LIE

Hər iki söz qaydasız feildir.

• Lay – laid – laid
• Lie – lay – lain

Lay – sərmək, döşəmək, düzmək, yerləşdirmək,yumurtlamaq

Məsələn:

• Do you know how to lay a woodden floor? – Bilmirsiz, taxta döşəməni necə döşüyürlər?
• Lay the pens on the table, please – Zəhmət olmazsa, qələmləri masanın üstünə düz.

Lie – uzanmaq, yalan söyləmək (“Lie” həm də “yalan” mənasını verməklə, isim funksiyasında işlənir)

Məsələn:

• He often tells lies – O tez-tez yalan danışır.

Bu sözlərin karıxdırıcı olması “lie” feilinin əsasən 3 xüsusiyyətindən qaynaqlanır:

1)   “Lie”-nin keçmiş sadə zaman forması “lay”-dir, hansı ki, “lay” feilinin məsdər             forması ilə eyni cür yazılır və səslənir:

• Anar lay under a tree to sleep – Anar yatmaq üçün bir ağacın altında uzandı.
  
  

2)    “Lie”  “yalan söyləmək” mənasında işləndikdə qaydalı feilə çevrilir:

• Samir lied\has lied to me about his test results – Samir öz test nəticələri ilə bağlı mənə yalan söylədi\söyləyib.

3)    “Lie” gerund və davamedici zaman formalarını qəbul edərkən “ie” hərf birləşməsi “y” hərfi ilə əvəz olunur:

• My elder brother doesn’t like lying in bed after waking up – Mənim böyük qardaşım oyandıqdan sonra yataqda uzanmağı xoşlamır

LOSE -- LOOSE

Bu sözlər yazılı ingilis dilində daha çox karıxdırır. Onların çox fərqli mənaları var.
“Lose”: indiki sadə zaman feilidir. Keçmiş sadə zaman və keçmiş feili-sifət formaları “lost” - dur. “Lose” feilinin iki mənası var: itirmək və uduzmaq\məğlub olmaq.
Məsələn:

• Try not to lose this wallet, all our money is in it. – Çalış bu dağarı itirmə, bütün pullarımız bunun içindədir.
• I always lose in gambling. I’m not lucky. – Mən həmişə qumarda uduzuram. Mənimki gətirmir.

“Loose” isə nitq hissəsi olaraq sifətdir. Mənası “boş” və ya “lax” deməkdir. “Dar”, “sıx” və “kip” antonimləridir.

• His coat is rather loose because he is very thin. – Onun paltosu əyninə olduqca boş oturur, çünki, o çox cansızdır.

MADE OF -- MADE FROM

Hər iki ifadə bir əşyanın və ya məhsulun hər hansısa bir materialdan hazırlandığını bildirmək üçün işlədilir. Bu ifadələrin işlədilməsindəki tək və əsas fərq isə əşyanın\məhsulun hazırlanmasında istifadə olunan materialın hazırlanma prosesi sonunda öz formasını qoruyub saxlaması ilə bağlıdır.

Bir məhsulun hazırlanmasında istifadə olunan mənbə material proses sonunda əsaslı bir dəyişikliyə məruz qalmırsa və öz formasını\görünüşünü qoruyub saxlayırsa, bu zaman “made of” ifadəsi keçərli olur.

Məsələn:

• There is a house in Ganja which was made of bottles. – Gəncədə butulkalardan tikilmiş bir ev var.
• Many construction products seem to be made of plastic nowadays. – Görünür ki, indi bir çox tikinti materialları plastikdən hazırlanır.

Bu cümlələrin təsvir etdiyi vəziyyətlərdə butulka da, plastik də öz formalarını dəyişməyiblər və onlara bir az aralıdan baxdıqda da, yaxına gəlib toxunduqda da butulka və plastik olduqları bilinir.

Hazırlanma prosesində mənbə material öz formasını əsaslı şəkildə dəyişmişsə, necə deyərlər, “tanınmaz hala” düşmüşsə, o zaman “made from” ifadəsi keçərli olur.

Məsələn:

• Bread is made from flour. – Çörək undan hazırlanır.
• Paper is made from wood. – Kağız ağacdan hazırlanır.

EFFECTIVE – EFFICIENT

Hər iki söz sifətdir.

“Effective” – arzu olunan bir nəticəni əldə etməklə və ya nəzərdə tutulana nail olmaqla bağlı işlədilən bir ifadədir və dolayısı ilə dilimizə “səmərəli” kimi çevrilir.

Məsələn:

n  It’s an effective cure for a headache. – Bu, başağrısına qarşı səmərəli bir müalicədir.

n  One of the effective sore throat remedies is using spicy gargle. – Boğaz ağrısının ən səmərəli əlaclarından biri ədviyyəli qarqaradan istifadə etməkdir.

“Efficient” isə bir işin vaxt, pul və enerji itkisinə yol vermədən başa gəlməsilə bağlı işlədilir və dilimizə “karlı” kimi çevrilir.

Məsələn:

n  An efficient car is a car that travels a long way without using a lot of petrol. – Karlı avtomobil o avtomobildir ki, uzaq bir məsafəni çox benzin yandırmadan qət edir.

n  Efficient engines save fuel. – Karlı mühərriklər yanacağa qənaət edir.

PS: “Efficiency is doing things right; effectiveness is doing the right things.” - Karlılıq işləri doğru görməkdir. Səmərəlilik isə doğru işləri görməkdir. – Peter F. Drucker.

Yeni dərslərədək,

Hələlik.